سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن
آسبادهای شرق ایران با قدمتی تاریخی و معماری منحصر به فرد، نقش مهمی در تاریخچه صنعتی کشور ایفا کردهاند. این سازههای بادی که از قدرت باد برای آسیاب کردن غلات بهره میبرند، نه تنها نمادهایی از هوش و خلاقیت ایرانیان در بهرهبرداری از منابع طبیعی موجود بلکه نشانگر تلاش مستمر برای سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن هستند. با دارا بودن بیش از ۳۱۰ آسباد در استان خراسان جنوبی، این سازهها به عنوان گنجینهای تاریخی و طبیعی شناخته میشوند که آماده معرفی به سطح جهانی هستند. تلاشهای انجام شده برای ثبت جهانی آسبادهای ایران در سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان، گامی مهم در جهت حفظ و معرفی میراث فرهنگی کشور به جهان است. به گزارش کارشناسان، سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن نیازمند همکاریهای گسترده و سرمایهگذاریهای کلان است تا این آثار تاریخی بتوانند ارزشهای فرهنگی و صنعتی خود را به نسلهای آینده منتقل کنند. با توجه به اقداماتی که برای مرمت و بازسازی آسبادها انجام شده است، انتظار میرود که این پروژهها به سرعت پیش بروند و بتوانند به عنوان نمونهای از ترکیب هنر و علم در بهرهبرداری از انرژیهای طبیعی در سطح بینالمللی شناخته شوند.

سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن
اهمیت تاریخی آسبادهای شرق ایران در مسیر جهانی شدن
آسبادهای شرق ایران با تاریخچهای گسترده و معماری منحصربهفرد خود، به عنوان نمادهای برجستهی میراث صنعتی کشور شناخته میشوند. این سازههای بادی که از نیروی باد برای آسیاب کردن غلات بهره میبرند، نه تنها نشانگر هوش و خلاقیت ایرانیان در استفاده از منابع طبیعی هستند بلکه همچنین گام مهمی در جهت سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن محسوب میشوند. با حفظ و مرمت این آثار تاریخی، ایران چارتر میتواند نقش مهمی در معرفی و ثبت جهانی آسبادهای ایرانی داشته باشد.
معماری منحصر به فرد آسبادهای خراسان جنوبی
آسبادهای خراسان جنوبی با طراحی عمودمحور و ساختار دو دیوارهای خود، از دیگر آسبادهای منطقه متمایز میشوند. این سازهها با ارتفاعی بالغ بر ۱۰ متر و فاصله چهار متری بین دیوارها، نه تنها از لحاظ معماری زیبا هستند بلکه از نظر فنی نیز به گونهای طراحی شدهاند که بهرهبرداری بهینه از انرژی باد را امکانپذیر سازند. این ویژگیها باعث شدهاند که آسبادهای خراسان جنوبی بتوانند جایگاه ویژهای در فهرست آثار جهانی پیدا کنند.
تلاشهای ایران چارتر برای ثبت جهانی آسبادهای ایران در یونسکو
ایران چارتر با هدف حفظ و ارتقای میراث فرهنگی کشور، پرونده ثبت جهانی آسبادهای ایران را در سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان در حال تهیه و تکمیل میکند. این تلاشها با همکاری نزدیک سازمانهای دولتی و مالکین خصوصی انجام میشود تا آسبادها به عنوان آثار تاریخی و طبیعی به یونسکو معرفی شوند. ثبت جهانی این سازهها نه تنها به حفظ آنها کمک میکند بلکه موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی نیز خواهد شد.
نقش آسبادها در بهرهبرداری پایدار از منابع طبیعی
آسبادهای ایران، به ویژه آسبادهای شرق ایران، نمونهای از استفادهی هوشمندانه از انرژیهای طبیعی مانند باد هستند. این سازهها با بهرهگیری از نیروی باد، به آسیاب کردن غلات پرداخته و نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی منطقه داشتهاند. علاوه بر این، با توجه به اهمیت انرژیهای تجدیدپذیر در جهان امروز، آسبادها میتوانند به عنوان الگوهایی برای بهرهبرداری پایدار از منابع طبیعی در سطح جهانی معرفی شوند.
وضعیت فعلی و تعداد آسبادها در استانهای خراسان مختلف
در استان خراسان جنوبی، بیش از ۳۱۰ آسباد شناسایی شده که بیشترین تعداد در شهرستانهای نهبندان و درمیان به چشم میخورد. همچنین در استانهای خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان نیز تعداد قابل توجهی آسباد وجود دارد. ایران چارتر با ارائهی نقشهای جامع از وضعیت فعلی آسبادها، اقدام به ثبت و مرمت آنها کرده است تا از این میراث فرهنگی به بهترین شکل ممکن حفظ شود.
چالشها و فرصتهای جهانیسازی آسبادهای ایران
جهانیسازی آسبادهای ایران با چالشهای متعددی همراه است از جمله نیاز به سرمایهگذاریهای کلان، همکاریهای بینالمللی و انجام مرمتهای تخصصی. با این حال، فرصتهای زیادی نیز در این مسیر وجود دارد. ثبت جهانی آسبادها میتواند منجر به افزایش گردشگری، ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقای شناخت جهانی از میراث فرهنگی ایران شود. ایران چارتر با تمرکز بر رفع چالشها و بهرهبرداری از فرصتها تلاش میکند تا این پروژه به موفقیت دست یابد.
اقدامات مرمت و بازسازی آسبادها برای حفظ میراث فرهنگی
مرمت و بازسازی آسبادهای خراسان جنوبی یکی از اولویتهای اصلی ایران چارتر است. این اقدامات شامل تعمیر دیوارها، بازسازی پرهها و بهبود ساختار عمومی آسبادها میشود. با انجام مرمتهای لازم، این سازهها نه تنها از نظر ظاهری زیبا خواهند بود بلکه از لحاظ فنی نیز قابلیت بهرهبرداری بهینه را خواهند داشت. حفظ و نوسازی آسبادها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی، نقش مهمی در سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن ایفا میکند.
تأثیر جهانی شدن آسبادهای ایران بر گردشگری و اقتصاد منطقه
ثبت جهانی آسبادهای ایران میتواند تأثیرات مثبتی بر گردشگری و اقتصاد منطقه داشته باشد. جذب گردشگران داخلی و خارجی به این آثار تاریخی میتواند منجر به افزایش درآمدهای اقتصادی، ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقای سطح زندگی مردم محلی شود. ایران چارتر با برنامهریزی مناسب و همکاری با نهادهای گردشگری، تلاش میکند تا آسبادهای خراسان جنوبی به عنوان جاذبههای برجستهی گردشگری شناخته شوند.
آینده آسبادهای شرق ایران: ترکیب هنر و علم در بهرهبرداری از انرژیهای طبیعی
آینده آسبادهای شرق ایران روشن به نظر میرسد، به شرطی که به درستی مدیریت شوند و از فناوریهای نوین در بهرهبرداری از انرژیهای طبیعی استفاده شود. ترکیب هنر معماری سنتی با علم و فناوری مدرن میتواند به آسبادها کمک کند تا نه تنها به عنوان آثار تاریخی بلکه به عنوان نمونههای پیشرفتهی بهرهبرداری از انرژیهای تجدیدپذیر در سطح بینالمللی شناخته شوند. ایران چارتر با سرمایهگذاری در این زمینه، نقش مهمی در توسعهی پایدار و حفظ میراث فرهنگی کشور ایفا خواهد کرد.
تعاون و همکاریهای بینالمللی در جهت سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن
برای رسیدن به موفقیت در ثبت جهانی آسبادهای ایران، همکاریهای بینالمللی امری ضروری است. برقراری ارتباط با سازمانهای بینالمللی مثل یونسکو، بهرهگیری از تجربههای کشورهای دیگر و جذب متخصصان جهانی از جمله اقداماتی است که ایران چارتر به آن متعهد است. این همکاریها میتواند فرآیند مرمت، ثبت و معرفی آسبادها را تسریع کند و به سرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن کمک نماید.
سوالات متداول
- آسبادها (windmills) چیستند؟
- آسبادها سازههای بادی تاریخی هستند که برای آسیاب کردن گندم با استفاده از نیروی باد ساخته شدهاند. این سازهها در شرق ایران، به ویژه در خراسان جنوبی، به کار گرفته میشدند.
- چرا آسبادها در خراسان جنوبی اهمیت دارند؟
- آسبادهای خراسان جنوبی به دلیل داشتن بیش از ۷۹ درصد از آسبادهای ایران، نماد تاریخی و مهندسی منحصربهفرد منطقه هستند و نشاندهنده استفاده هوشمندانه ایرانیان از انرژی باد هستند.
- تعداد آسبادها در خراسان جنوبی چقدر است؟
- خراسان جنوبی با داشتن بیش از ۳۱۰ آسباد در هفت شهرستان، بیشترین تعداد آسبادها را در سطح کشور دارد.
- آسبادهای خراسان جنوبی از آسیابهای اروپایی چه تفاوتی دارند؟
- آسبادهای خراسان جنوبی دارای محورها به صورت عمودی و دارای دو دیوار موازی به ارتفاع ۱۰ متر هستند، در حالی که آسیابهای اروپایی به صورت افقی طراحی شدهاند.
- آسبادها در کدام استانهای دیگر ایران یافت میشوند؟
- علاوه بر خراسان جنوبی، آسبادها در استانهای خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد نیز به صورت پراکنده یافت میشوند.
- وضعیت ثبت جهانی آسبادهای ایران چیست؟
- پرونده آسبادهای ایران در حال تکمیل شدن برای ثبت جهانی در سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی است و انتظار میرود در آینده نزدیک به یونسکو معرفی شود.
- چه کسانی مسئولیت ثبت آسبادهای ایران را بر عهده دارند؟
- مدیر پرونده ثبت جهانی آسبادهای ایران، محمدحسن طالبیان، و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی، هادی شاهوردی، مسئولیت تهیه و ثبت پرونده آسبادها را بر عهده دارند.
- چه مشکلاتی در روند ثبت جهانی آسبادهای ایران وجود دارد؟
- به دلیل تعداد زیاد آسبادها، به ویژه در خراسان جنوبی، تهیه پرونده به صورت زنجیرهای پیچیده و زمانبر است و نیاز به همکاری میان دستگاههای مختلف دارد.
- تعداد آسبادها در شهرستانهای درمیان و نهبندان چقدر است؟
- شهستانهای درمیان و نهبندان بیشترین تعداد آسبادها را در خراسان جنوبی دارند، با ۶۰ باب آسباد در شهر تاریخی طبس مسینا در شهرستان درمیان و ۱۶ محوطه دارای آسباد در شهرستان نهبندان.
- ویژگیهای معماری آسبادهای خراسان جنوبی چیست؟
- آسبادهای خراسان جنوبی دارای محورهای عمودی، دو دیوار موازی به ارتفاع ۱۰ متر و پرههای بزرگی در قسمت شمالی محفظه هستند که با کمک نیروی باد چرخش میکنند.
- چه اقداماتی برای مرمت و حفظ آسبادها انجام شده است؟
- در تعدادی از آسبادها مرمت، آزادسازی حرایم، فضاسازی و بازآفرینی اطراف آنها صورت گرفته و نیازمند راهاندازی زنجیره تولید آرد هستند.
- بادهای خراسان جنوبی چگونه به عملکرد آسبادها کمک میکنند؟
- بادهای مستمر و حدود ۱۲۰ روزه در خراسان جنوبی امکان استفاده مداوم از آسبادها را در فصل برداشت غلات فراهم کردهاند.
- آسبادهای خراسان جنوبی چه تأثیری بر کشاورزی محلی داشتهاند؟
- آسبادها با آسیاب کردن گندم، فرآیند تولید غلات را تسهیل کرده و به تأمین نیازهای غذایی محلی کمک کردهاند.
- تعداد آسبادها در خراسان جنوبی چطور با سایر مناطق ایران مقایسه میشود؟
- خراسان جنوبی با داشتن بیش از ۳۱۰ آسباد، بیشترین تعداد آسبادها را در مقایسه با سایر مناطق ایران دارا میباشد.
- برنامههای آینده برای ثبت و حفظ آسبادها چیست؟
- برنامهها شامل تکمیل پرونده ثبت جهانی، مرمت بیشتر آسبادها، راهاندازی زنجیره تولید آرد و همکاری با دستگاههای مختلف برای حمایت از این میراث فرهنگی است.
- حضور آسبادها در خراسان جنوبی چگونه به میراث فرهنگی ایران کمک میکند؟
- آسبادها به عنوان نمادهایی از مهندسی و تکنولوژی باستانی، ارزش تاریخی و فرهنگی خراسان جنوبی را نمایان میسازند و به معرفی میراث فرهنگی ایران در سطح جهانی کمک میکنند.
- چند آسباد در خراسان جنوبی برای ثبت جهانی انتخاب شدهاند؟
- در خراسان جنوبی، ۹۲ آسباد قابلیت ثبت در فهرست آثار جهانی را دارند و در حال ارزیابی و تکمیل پرونده هستند.
گنجینه تاریخ و طبیعت در خراسان جنوبیسرعت گرفتن آسبادهای شرق ایران به سمت جهانی شدن۲۵ مهر ۱۴۰۳، ۸:۰۶ کد خبر: ۸۵۶۲۸۴۷۱ بیرجند – ایرنا – پرونده آسبادهای ایران در سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان برای ثبت جهانی در حال تکمیل شدن است و خراسان جنوبی با دارا بودن بیش از ۷۹ درصد آسبادها زادگاه و پایگاه این سازه تاریخی به شمار میرود. به گزارش ایرنا، هر جا بادهای مستمر وزیدن گرفته، ایرانیان هوشمندانه آن را به کار بستهاند تا این نعمت خدادادی را به برکت سفرهشان تبدیل کنند، آسبادها (آسیاب بادی) نیز که برخی افراد آن را نخستین ساخته صنعتی بشر میدانند قدمتی به بلندای تاریخ دارد. در پهنه وسیعی از خراسان بزرگ که امروز شامل سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی است از شمال هرات تا جنوب سیستان با بهرهگیری از بادهای ۱۲۰ روزه، در فصلی که مقارن با برداشت غلات است آسبادها به کار میافتادند. اما در میان پهنههای شرق ایران سازههای دست ساز دیار کویری خراسان جنوبی از اهمیت خاصی برخوردار است و همین اهمیت موجب شده مطابق آخرین شناساییهای انجام شده این استان با ۳۱۰ آسباد موجود بیشترین تعداد آسباد را در سطح کشور داشته باشد. آسبادها سازههای بادی هستند که در گذشته با استفاده از نیروی باد برای آسیاب کردن گندم به کار گرفته میشد و تا ۷۰ سال پیش در منطقه خراسان جنوبی به ویژه در نهبندان به خاطر وجود بادهای ۱۲۰ روزه شرق کشور مورد استفاده بوده است. این آسبادها برخلاف آسیاب گندم اروپایی که به صورت افقی طراحی شده، محورهایی به صورت عمودی دارد و ۲ دیوار موازی به ارتفاع ۱۰ متر که به فاصله چهار متری هم قرار دارند، ساختمان عمومی این آسبادها را تشکیل میدهند. در قسمت شمالی این محفظه پرههای بزرگی وجود دارد که با کمک نیروی باد میچرخند. چرخش پرهها اهرم بزرگ و سنگ زیرین را به حرکت درآورده و عملیات آسیاب کردن شروع میشود. اکنون از نظر تعداد، شهرستانهای درمیان و نهبندان بیشترین تعداد آسباد را در سطح شهرستانهای ایران دارد، هرچند در شهرستانهای بیرجند، سربیشه، قاینات و خوسف نیز آسبادها دیده میشوند. در شهر تاریخی طبس مسینا شهرستان مرزی درمیان که بنیان آن حداقل به دوره اشکانی میرسد به خاطر وجود دشت حاصلخیز که تولیدکننده غلات فراوانی بوده، تعداد آسبادها بالاست به نحوی که در این شهر ۶۰ باب آسباد موجود است. همچنین ۱۶ محوطه دارای آسباد در شهرستان نهبندان قرار دارد که بیشترین آسیابها در شهر نِه و روستاهای چهار فرسخ، هماند، گوند، خوانشرف و میغان واقع شده و از جمله آثار تاریخی زیبای ایران زمین به شمار میآیند. با توجه به اهمیت و منحصر به فرد بودن آسبادهای ایران، رایزنی برای ثبت جهانی آنها از چند سال گذشته آغاز شد و پرونده آن در سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در حال تهیه شدن است. مدیر پرونده ثبت جهانی «آسبادهای ایران» مرداد امسال روند تهیه این پرونده را که مشابه پروندههای زنجیرهای است، به دلیل تعداد زیاد آسبادها در ایران، پیچیده توصیف کرد. محمدحسن طالبیان افزود: این پرونده در سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی تهیه میشود، ولی با توجه به اینکه فقط در یک استان خراسان جنوبی تعداد این آسبادها به حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ واحد میرسد منظم کردن و ترتیب بخشیدن به این تعداد آسباد در یک پرونده، واقعا زمانبر است. وی تاکید کرد: همه نیرو و انرژی خود را روی پرونده آسبادهای ایران میگذاریم و در آینده نزدیک میتوانیم اطلاعات دقیقتری از وضعیت این پرونده گزارش کنیم. مدیر پرونده ثبت جهانی آسبادهای ایران گفت: این پرونده به دلیل وسعت و حجم کار شبیه یک پرونده زنجیرهای است و کار میدانی آن وقتگیر خواهد بود. **روند ثبت جهانی آسبادهای خراسان جنوبی شتاب میگیرد** اما مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: خراسان جنوبی با داشتن ۳۰۸ آسیاب شناسایی شده تاکنون پایتخت آسبادهای ایران محسوب میشود و پرونده آسبادها برای قرار گرفتن در فهرست آثار جهانی یونسکو ارسال شده است. هادی شاهوردی با بیان اینکه ۹۲ آسباد استان قابلیت ثبت در فهرست آثار جهانی را دارند افزود: تعداد آسبادهایی که برای ثبت جهانی در نظر گرفته شده کمتر از آن چیزی است که در استان وجود دارد لذا در حال ارزیابی و تکمیل پرونده هستیم. وی با اشاره به آخرین اقدامات انجام شده برای ثبت جهانی آسبادها اظهار کرد: با حضور مدیر پرونده ثبت جهانی آسبادها در استان و بررسی مستندات درج پرونده جهانی آسبادها، روند ثبت جهانی آسبادهای خراسان جنوبی شتاب میگیرد. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: “محمدحسن طالبیان” معاون پیشین میراث فرهنگی و مدیر تدوین پروندههای ثبت جهانی با حضور در استان از آسبادهای شهرستانهای بیرجند، نهبندان و درمیان بازدید کرد. وی افزود: پس از این بازدیدهای میدانی در نشستی با مدیر پرونده ثبت جهانی آسبادها، سرپرست معاونت میراث فرهنگی، مدیر پایگاههای آسبادهای استان و کارشناس مربوطه، مستندات درج پرونده جهانی آسبادها بررسی شد. شاهوردی گفت: در این بررسی مقرر شد در تعدادی از آسبادها، مرمت، آزادسازی حرایم، فضاسازی و بازآفرینی اطراف آسبادها صورت گیرد و مقامات محلی نیز در مسیر ثبت جهانی آسبادها همراه شوند. وی اضافه کرد: استان خراسان جنوبی با داشتن ۹ اثر ثبت جهانی در ۶ شاخه رکورد دار ثبت آثار تاریخی و طبیعی در فهرست میراث جهانی است و ثبت جهانی آسبادهای استان نیز باعث معرفی هرچه بهتر و بیشتر ظرفیتهای کم نظیر این استان در سطح جهانی خواهد شد. **۳۱۰ آسباد در خراسان جنوبی** مدیر پایگاه آسبادهای خراسان جنوبی هم گفت: با شناسایی ۲ آسباد جدید در قدمگاه نهبندان، اکنون این استان با دارا بودن بیش از ۳۱۰ آسباد در هفت شهرستان بیشترین تعداد آسبادهای ایران را به خود اختصاص داده است. حسین شبانی افزود: این آسبادها در ۴۰ نقطه شهرستانهای نهبندان، درمیان، سربیشه، بیرجند، قاینات، سرایان و خوسف پراکنده هستند اما بیشتر تعداد در نهبندان و درمیان شناسایی شده است. وی بیان کرد: تاکنون ۸۰ آسباد مرمت و بازسازی شده و نیازمند راهاندازی و تکمیل زنجیره تولید آرد است که در شهرستان نهبندان ۲ آسباد و درمیان یک آسباد فعال شده و در موعد بادهای ۱۲۰ روزه سیستان کار میکند. وی بیان کرد: با توجه به مرمت صورت گرفته در نهبندان و درمیان ۶ محوطه نامزد ثبت جهانی شدهاند و این آسبادها مورد بررسی و تایید مدیر پایگاه آسبادهای کشور قرار گرفته است. مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهبندان ادامه داد: علاوه بر این یک تیم هفت نفره در حال بررسی سایر آسبادهای استان هستند تا با شناسایی و ثبت شاخصهایی از جمله نوع معماری، سازه و نحوه فناوری به فهرست نامزدهای ثبت جهانی افزوده شوند. وی هدف اصلی مرمت آسبادها را راهاندازی آنها و تکمیل پرونده ثبت جهانی آسبادها ذکر کرد و گفت: با توجه به اهمیت ثبت جهانی آسبادهای ایران، با بررسیهای جدید باستان شناسی تعداد آسبادها در شهرهای استان در حال افزایش است چون در مابقی شهرها و روستاها به صورت منفرد واقع شدهاند. شبانی ادامه داد: اکنون بیشترین تعداد آسبادها با ۱۱۰ مورد مربوط به شهرستان نهبندان سپس ۱۰۴ مورد در شهرستان درمیان است. وی گفت: تکمیل پرونده ثبت جهانی آسبادهای ایران فرادستگاهی بوده و مختص اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیست لذا نیاز به مشارکت و همکاری سایر دستگاهها از جمله بنیاد مسکن، راه و شهرسازی و شهرداریهاست. مدیر پایگاه آسبادهای خراسان جنوبی یادآور شد: پرونده آسبادهای ایران برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی و پیش بینی شده یک تا ۲ سال آینده مورد ارزیابی قرار گیرد. وی افزود: بیش از ۷۹ درصد آسبادهای ایران در خراسان جنوبی، حدود ۱۴ درصد سیستان و بلوچستان، حدود هفت درصد خراسان رضوی، در کرمان و یزد نیز هر کدام یک درصد پراکنده شده است. شبانی، خراسان جنوبی را زادگاه و خاستگاه آسبادهای ایران معرفی کرد و گفت: از مجموع آسبادهای استان نیز ۲۱ درصد مربوط به نهبندان، ۱۹ درصد درمیان و مابقی در سایر شهرستانها پراکنده است. سال گذشته پرونده «کاروانسراهای ایران» به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در یونسکو به ثبت جهانی رسید که مجموعه چهار کاروانسرا مربوط به خراسان جنوبی است. تاکنون ۹ اثر این استان در ۶ شاخه شامل باغ و عمارت اکبریه بیرجند، بیابان لوت (مشترک بین خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان)، قنات بلده فردوس، روستای خراشاد (توبافی) در حوزه صنایع دستی، ژئوپارک طبس و چهار کاروانسرا ثبت جهانی شده است. منبع خبری : https://www.irna.ir/news/85628471/%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%A2%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D9%82-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86